Fren sistemi, araç güvenliğinde yapıtaşlarından biri olarak ön plana çıkar. Dolayısıyla söz konusu sistemin kontrollerini ihmal etmemek oldukça önemlidir. Bu noktada sistemin kontrolünü ihmal etmek, ilerleyen süreçte güvenliğin riske girmesine yol açar. Bununla birlikte fren sistemleri kontrolü için iki ana faktör dikkat çeker. Bunlar; periyodik bakım aralıkları ve uyarıcı belirtiler olarak özetlenebilir. Aracın belli aralıklarla kontrolünü sağlama işlemine periyodik bakım denir. Uyarıcı belirtiler ise sistemde arıza olduğunu gösterir. Söz konusu belirtiler halinde ise yetkili bir servise gitmek oldukça önemlidir. Bu içeriğimizde fren sistemi kontrolünü ne zaman yapmanız gerektiğiyle alakalı bilgileri sunacağız.
Fren Sistemi Nedir ve Nasıl Çalışır?
Fren sistemi, hareket halinde ortaya çıkan kinetik enerjiyi ısı enerjisine dönüştürerek taşıtı durduran bir mekanizmadır. Sürtünme yoluyla tekerleklerin dönüşünü yavaşlatan ve aracı durduran mekanizma, bir pedal aracılığıyla çalışır. Bununla birlikte söz konusu sistemin çalışmasında belli başlı parçalar mevcuttur. Fren sisteminin çalışmasında etkin rol oynayan parçalar ve görevleri ise aşağıdaki gibidir:
- Pedal, sürücü ile sistem arasında bir köprü görevi üstlenir.
- Master silindir adındaki ana merkez, pedala basıldığı takdirde kuvveti algılar.
- Merkez silindirde pistonlar mevcuttur. Söz konusu parçalar, hidrolik aracılığıyla kuvveti tekerleklere aktarır.
- Ortaya çıkan hidrolik basınç ise kaliper ya da pabuç denen parçalara ulaşır.
- Disk halindeki frenlerde kaliperler, balataları diske doğru iter.
- Kampana frenlerde, pabuç, kampanaya baskı yapar.
Bunlara ek olarak balata ve disk arasındaki sürtünme kuvveti, tekerleğin dönme süratini minimize eder. Böylece sistem aracılığıyla taşıtın yavaşlaması ya da durması mümkün olur.
Fren Sistemi Kontrolü Neden Önemlidir?
Fren sistemi kontrolünü rutin aralıklarla yapmak, sürüş güvenliği bakımından oldukça kritiktir. Bununla birlikte hem araçta bulunan bireyler hem de trafikteki diğer insanların güvenliği açısından gereklidir. Eğer frenler tam bir performans göstermiyorsa, ani bir durumda aracın durma hızı düşer. Durma mesafesinin artması ise kaza riskini artırarak can güvenliğini riske atar. Bununla birlikte kontroller, diskte yüksek maliyetlere sebep olacak sorunlar yaratır. Oysa ki sorunu zamanında tespit etmek, sorun ortaya çıktığında karşılaşılacak yüksek fiyatlandırmaları önler.
Fren sisteminin kontrolünün önem arz ettiği noktalardan bir diğeri ise araç muayenelerinden geçmektir. TÜVTÜRK’ün temel gerekliliklerine göre, fren sisteminin sorunsuz çalışıyor olması gerekir. Problemli bir sistem ise muayeneden geçememeye sebebiyet verecektir. Ayrıca aşınmış frenler, gürültüye de neden olur. Bununla birlikte titreme yaratarak sürüş kalitesini etkiler. Tüm bunlar ise sürüş konforunu düşürür. Dolayısıyla daha konforlu bir sürüş deneyimi için de fren sisteminin kontrolünü yaptırmak gerekir.
Fren Sistemi Neden Düzenli Olarak Kontrol Edilmelidir?
Fren sisteminde yer alan parçalar, zaman içerisinde sürtünme ve ısı kaynaklı olarak aşınır. Parçaların aşınması ise hem konforu hem de güvenliği riske atar. Bundan dolayı düzenli kontroller, aşınmanın yaratacağı tehlikelerin önüne geçer. Bu bağlamda zamanında tespit edilen sorunlar, kritik bir problem meydana gelmeden tamiratı mümkün kılar. Bilhassa araç fren sistemleri bünyesinde yer alan hidrolik, dışarıdaki nemi emer. Söz konusu alanın nemlenmesi ise kaynama noktasının düşmesi ile sonuçlanır. Özellikle sert ve uzun süreli frenleme durumlarında hidrolik buharlaşması meydana gelir. Bunun yanı sıra frenin tutmaması da hidroliğin nemlenmesi sonucuyla yaşanacak sorunlardan biridir. İlgili problemlerin yaşanmaması için, sistemde yer alan hidroliğin belli aralıklarla kontrolü önemlidir. Gerekli durumlarda ise hidroliğin ya da diğer parçaların değişmesi gerekecektir.
Fren Sistemi Sorunlarını Nasıl Anlarsınız?
Fren sistemi arızası halinde otomobilde sürüş sırasında ses gelir. Ayrıca sürüş esnasında yaşanan titreşimler de fren sisteminde bir sorun olduğunu yansıtır. Bununla birlikte fren sisteminde problem olduğunu gösteren belirtiler ve başlıca sebepleri, aşağıdaki gibidir:
- Gıcırtı ya da sürtünme sesi, balataların bitmek üzere olduğunun göstergesidir. Buna ek olarak balataların diske sürtünmesi de gıcırtıya yol açar.
- Pedal ya da direksiyonda titreme ise ısınmaya bağlı bozulmalar olduğuna dair önemli bir işarettir.
- Diğer bir ipucu, pedalın yere yakın tutmasıdır. Özellikle hava yapmış bir sistem, hidrolik kaçağı ve balataların aşınması, söz konusu soruna neden olur.
- Vakum desteği arızası ya da mekanizmada meydana gelen tıkanmalar, pedalda sertleşmeye sebep olur.
- Eğer el freni telinde gevşeklik mevcutsa, söz konusu frenin zayıflaması muhtemeldir.
Yukarıdakilere ek olarak sıvı sızıntısı da fren sisteminde bir problem olduğunun göstergesidir. Sıvı sızıntısının nedeni ise hidrolik hortumlarında yaşanan kaçaklardır.
Fren Sistemi Ne Zaman Kontrol Edilmeli?
Sistemdeki sorunları erken tespit etmek ve bunların önüne geçmek için periyodik bakım yapmak gerekir. Bu bağlamda her 10.000 ve 15.000 km aralığında bir aracın kontrolünü yaptırmak mühimdir. Rutin bakımlarda ise servis elemanları, fren sistemini de değerlendirecektir. Böylece sistemde bir arıza mevcutsa bunu belirtecek, duruma göre parça değişimi yapacaktır. Sürüş tarzı ise sistemin kontrol zamanını etkileyen diğer bir önemli unsurdur. Ayrıca 30 ila 40 bin kilometrelik mesafe kat etme halinde balataların kalınlığını kontrol etmek gerekir. Eğer balata, 2 ya da 3 mm aralığına düştüyse bunları değiştirmek ise mühimdir.
Hidrolik fren sistemi bünyesinde nem toplama özelliğine sahip bir parçadır. Dolayısıyla kilometre ayırt etmeksizin ortalama ikişer senelik aralıklar halinde hidrolik kontrolü gerekir. Nem toplayan fren hidroliğinin 2 yıllık aralıklarla değişmesi, sistemin daha sağlıklı çalışmasını mümkün kılar. Ek olarak her ne kadar uzun ömürlü olsa da belirli aralıklarla disk değişimi gerekir. Fakat balatanın her bir değişikliği ile birlikte diski ölçmek önem arz eder. Böylece diskte bir sorun mevcutsa sorunu tespit ederek çözümü mümkün olacaktır.
Servise Gitmeyi Gerektiren Fren Problemleri
Fren sistemleri arızalandığı takdirde çeşitli sorunların yaşanması muhtemeldir. Bunlar arasında ise gösterge panelinde kırmızı fren lambası çıkması, kritik bir durum olduğunu yansıtır. Daire şeklinde bir ünlem işareti mevcutsa en yakın servise başvurmak önemlidir. ABS fren sistemi bünyesinde lambaların yanması ise mekanizmanın elektrik kontrolünde sorun olduğunun işaretidir. Eğer ABD ya da EBS lambası yanıyorsa bir uzmana başvurmak gerekmektedir.
Pedala bastığınız takdirde herhangi bir direnç ile karşılaşmıyorsanız frenlerin boşalmış olması muhtemeldir. Ciddi bir seviyede hidrolik kaçağı olduğunu gösteren problemi ise yalnızca serviste çözebilirsiniz. Ayrıca fren yapmaya çalışırken aracın sağa ya da sola çekmesi de servise gitmeyi gerektirir.
Fren Sistemi Bakımı İçin Öneriler
Sistemin daha uzun ömürlü olması ve yüksek performansla çalışması için sert frenlemelerden kaçınmalısınız. Motor freni kullanmak, ani hızlanma ve frenleme döngülerinden kaçınmak, balata ve disk ömrünü uzatır. Öte yandan her bir araç için üretici standartlarını karşılayan belli başlı parçalar vardır. Örneğin otomatik fren sistemi ile manuel fren sistemlerinde kullanılan parçalar farklıdır. Dolayısıyla standartları karşılayan ve kaliteli parçalar kullanmak, sistemin uzun vadede sorunsuz çalışması için gereklidir. Bunun yanı sıra motor kaputunun hemen altında bir hidrolik haznesi vardır.
Haznede yer alan hidrolik seviyesini kontrol etmek ise sızıntıları erken tespit etmenizi mümkün kılacaktır. Ayrıca ıslanan disklerin soğuk suyla temas etmemesine de dikkat etmelisiniz. Çünkü diskteki ısı değişiklikleri, söz konusu parçaların şeklinde soruna yol açar. Diskin yamulması ise sürüş sırasında sistemin problemli bir halde çalışmasına neden olur.
Bu içeriklerimize de göz atın:
