Emlak Vergisi, 1329 sayılı Kanun’a göre düzenlenen ve gayrimenkul sahiplerinin ödemesi gereken bir vergi türüdür. Ev, arsa, bina ve iş yeri gibi taşınmaz mal statüsünde yer alan mülkleri kapsar. Bununla birlikte emlak vergisi, arazi ve bina vergisi olmak üzere iki gruba ayrılır. Bunlar arasında arazi vergisi, arsa ve tarla niteliği taşıyan alanlara dair ödenmesi gereken yıllık bir vergidir. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan ev ve iş yerleri ise bina vergisine tabiidir.
Emlak vergisi hesaplamasında gayrimenkulün türü ve bağlı olduğu lokasyonun niteliğine bakmak gerekir. Bununla birlikte konut ve mesken dışı binalar için hesaplanan miktarlar farklılık gösterir. Rayiç bedel belediye tarafından belirlenmekte olup arsanın metrekaresine doğru orantılı bir şekilde vergi hesaplamasında kullanılır. Arsa niteliği taşıyan alanlardan alınan vergi oranı ise hem konut hem de mesken dışı binalara göre farklıdır.
Emlak Vergisi Nedir?
Emlak vergisi, gayrimenkul cinsindeki yatırıma dair Belediyenin belirlediği rayiç bedel üzerinden hesaplanan senelik bir vergidir. Söz konusu vergiye dair hükümler ise 1970 tarihli Emlak Vergisi Kanunu’nda yer alır. İlgili kanuna ve yasada yapılan değişikliklere ise Resmi Gazete üzerinden ulaşmak mümkündür. Bununla birlikte ilgili kanuna göre, mülk sahibi, sahip olduğu taşınmaz mallar için vergi ödemekle mükelleftir. Eğer malikin vergi ödemesine yönelik istisnai bir durum yoksa, emlak vergisi muhakkak ödenmelidir. Bununla birlikte emlak vergisi kendi içinde ikiye ayrılır:
- 1319 sayılı Kanun’un birinci kısmında yer alan Bina vergisi, ev ve iş yerine yöneliktir. Buna göre hem karada hem de su üzerinde yer alan her çeşit inşaat, bina olarak geçer. Kamu kurumlarının yer aldığı binalar ise bina vergisinden muaftır. Konut, iş yerleri ve fabrikalar bu grupta yer alan emlak vergisi kapsamındadır.
- Arazi ve arsalar ise aynı Kanun doğrultusunda arazi vergisine tabiidir. Bu bağlamda arsa, belli bir belediye sınırları içerisinde yer alan parsellenmiş arazilerdir. Parsellenmemiş arazilerin arsa statüsünde olup olmadığı ise Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenir. Tarla, arsa ve imarlı arsalar, arazi vergisine tabii olan alanlardır.
Bunlara ek olarak hem bina hem de arazi için düzenlenen emlak vergisi, yılda bir defa ödenir. Mükellefler ise söz konusu kanundaki muafiyet ve istisnalar alanındaki koşulları sağlamıyorsa, vergileri öder. Mükellef olmasına rağmen emlak vergisini ödemeyen mülk sahipleri ise çeşitli yaptırımlar ile karşı karşıya kalır.
Emlak Vergisi Kimleri Kapsar?
Emlak Vergisi, 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na göre mükellef olan bireyleri kapsar. Söz konusu verginin mükellefi genel olarak maliktir. Diğer bir deyişle, emlak vergisini bina ya da arazinin sahibi olan bireyler öder. Bunun yanı sıra söz konusu gayrimenkullerden yararlanma hakkı olanlar da emlak vergisi kapsamındadır. Dolayısıyla infifa hakkı sahibi olanlar da vergiyi ödeyebilir. Malik ya da yararlanma hakkına sahip olan kişi yoksa, taşınmazı tasarruf eden kişi ödeme yapar.
Belli bir bina, iş yeri ya da fabrikaya paylı mülkiyet biçiminde sahip olan bireyler, hissesi oranında ödeme yapar. Benzer durum, arazi ve arsaları kapsayan arazi vergisi için de geçerlidir. Söz konusu vergiye dair muaflık ve istisnalar ise ilgili Kanun’un ikinci bölümünde yer alır. Muafiyeti olanlar ise bina ya da arazileri kiraya veremezler. Fakat 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’da yer alan işletme hakkı devirleri hariçtir.
Emlak Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Emlak vergisi, bina ve araziler için farklı şekillerde hesaplanır. Bununla birlikte binanın konut mu yoksa mesken mi olduğu da oranları belirler. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda ise vergi tutarı iki kat olarak hesaplanır. Arazi vergisinin oranı da taşınmaz alanın türüne bağlı olarak değişir. Kanun’a göre emlak vergisi hesaplamasında aşağıdaki oranlar dikkate alınır:
- Meskenlerde (insanların yaşadığı konutlar) binde 1
- İş yerleri ve fabrikalar gibi mesken dışı binalarda binde 2
- Araziler için binde 1
- Arsalarda binde 3
Bunlara ek olarak bina vergi tutarı 12.880.000 TL üzerinde yer alan binalar, değerli konut vergisine tabiidir. Değerli konut vergisi, Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirleyen koşullara göre hesaplanır. Bununla birlikte hesaplama, Kanun’un dördüncü kısmında yer alan matrah ve nispet alanına uygun yapılır.
Emlak Vergisi Ödeme Zamanı ve Yöntemleri
Üzerinde kayıtlı bir taşınmaz mal bulunan ve istisna kapsamında yer almayan mükelleflere vergi borcu çıkar. Bununla birlikte yıllık olarak alınan vergi için ödeme planı yılda iki eşit taksit olarak belirlenmiştir. Ödeme zamanı ise ilk taksit için ilkbahar ayları, ikinci taksit için Kasım ayıdır. Bu bağlamda emlak vergisini senede iki eşit taksit halinde ilgili kurumlara ödemek gerekir. İlgili zaman aralığında Belediye’ye bizzat giderek ya da online ortamda ödeme yapmak mümkündür. İnternet ortamında vergi ödemesi ise Belediye’nin resmi sitesi üzerinden kredi ya da banka kartı ile gerçekleşir. Bunun yanı sıra bazı bankaların ilgili bakanlık ile anlaşması vardır. Dolayısıyla anlaşmalı bankalara giderek ya da dijital bankacılık kanalı üzerinden de vergiyi ödeyebilirsiniz.
Vergiyi Ödememe Durumunda Ne Olur?
Emlak Vergisi ödenmediği takdirde öncelikle geciktiği zaman aralığına bağlı olarak bir gecikme zammı uygulanır. Yasalara göre 2025 yılında emlak vergisi için belirlenen gecikme zammı oranı %3.5’tur. Bununla birlikte ödemenin geciktiği her bir gün, zam mevcut vergi miktarının üzerine biner. Öte yandan belli bir süre geçmesine rağmen hala ödeme gerçekleşmediyse yasal takip başlar.
Yasal takip sürecinde Vergi Dairesi ya da Belediye, mükellefe öncelikle ihtar çeker. İhtarı takiben ödeme gerçekleşmezse icra süreci başlar. Günümüzde öncelikli olarak maaş haczi gerçekleşse de bazı durumlarda eve icra memurları gelir. Bu doğrultuda evde uygun olan eşyalar alınır ve belli bir süreliğine el konulur. Eğer yine de ödeme gecikmeye devam ediyorsa, eşyaların satışı yoluyla borç tahsilatı gerçekleşir. Bununla birlikte bireyin mahkemeye yazılı bir beyanda bulunmasına rağmen ödeme yapmaması, hapis cezasını doğurur.
Emlak Vergisinden Muafiyet ve İndirimler
Bina ya da arazileri kapsayan emlak vergisinden muafiyet olma koşulları, 1319 sayılı Kanun’daki ilgili bölümlerde yazar. Buna göre azami 200 metrekare büyüklüğünde tek bir gayrimenkulü olanlar, vergiden muaftır. Benzer bir şekilde yararlanma hakkı yalnızca bir konut üzerinde olan vatandaşların da muafiyeti vardır. Ayrıca geliri olmadığını resmi olarak belgeleyenler ile dul, yetim, emekli aylığı alanlar da emlak vergisinden muaftır. Ek olarak Kanun’da yer alan özel durumları karşılayan bina ve araziler için de muafiyet uygulaması vardır. İlgili koşulları sağlayan mükellefler ise %0 oranından hesaplanan indirimli Emlak Vergisi’nden yararlanırlar.
Emlak Vergisi Her Yıl Aynı mı Olur?
Emlak Vergisi, her yıl Mart ayının başı ile Mayıs ayının sonuna kadar birinci taksit ve Kasım ayında ikinci taksit olmak üzere ödenir. Bununla birlikte emlak vergisi için değerleme miktarları Belediye’nin belirlediği rayiç üzerinden hesaplanır. Oranlar değişmese de bölgeye bağlı olarak vergi miktarlarında yıllara bağlı olarak farklılıklar söz konusudur. Dolayısıyla ödeyeceğiniz emlak vergisi miktarı için Belediye ile iletişime geçebilirsiniz.
Bu içeriklerimize de göz atın:
